Jak pozbyć się afty? Szybki sposób

Afty to często występujące schorzenie błony śluzowej jamy ustnej. Pojawiają się na nierogowaciejącej i ruchomej błonie śluzowej policzków, warg oraz podniebieniu miękkim.

Dane epidemiologiczne są niepełne, bo nie każdy zgłasza swoje dolegliwości lekarzom, ale szacuje się, że problem ten dotyczy 5-20 proc. populacji ¹.

Nie wiadomo też, dlaczego się pojawiają. Afty występują u osób ogólnie zdrowych, ale mogą też towarzyszyć schorzeniom takim jak próchnica, celiakia, zaburzenia autoimmunologiczne czy alergia. Czasami powstają też w wyniku mechanicznego urazu, np. po zabiegach stomatologicznych lub podczas zbyt mocnego szczotkowania zębów. Winna może być również źle dopasowana proteza lub aparat ortodontyczny.

Wyróżnia się:

• Małe afty Mikulicza (Recurrent Aphthous Stomatitis, RAS minor, MIRAS) – nadżerka na błonie śluzowej jamy ustnej jest bardzo bolesna, wielkości do 10 mm, pojedyncza lub mnoga, po maksymalnie dwóch tygodniach goi się bez pozostawienia blizn,

• Duże afty Suttona (RAS major) – pojawiają się znacznie rzadziej, ale są najbardziej uciążliwe, bo towarzyszą im objawy ogólne, m.in. osłabienie, stan podgorączkowy, trudności w mówieniu i połykaniu,

• Afty opryszczkopodobne (HeRAS) – występują licznie, a zmiany są bardzo drobne, które jednak mogą łączyć się w jedną dużą zmianę o postrzępionych brzegach.

Afty pojawiają się zarówno u dzieci, jak i dorosłych, ale częściej dotyczą kobiet niż mężczyzn. Mają charakter nawrotowy i mogą powracać co kilka dni, tygodni lub miesięcy. Ich pojawienie się zwiastuje nierzadko mrowienie i pieczenie, które daje się odczuć od 24 do 48 godzin przed wystąpieniem wykwitu.

Jak skutecznie pozbyć się aft?

W przypadku aft leczenie jest tylko objawowe i polega na działaniu przeciwzapalnym oraz znoszeniu bólu związanego z obecnością wykwitów ². W niektórych przypadkach uzasadnione jest stosowanie miejscowych preparatów glikokortykosteroidowych, które skracają czas gojenia się uporczywych zmian w jamie ustnej. O ich użyciu jednak zawsze decyduje lekarz. Tej grupy leków nie wolno stosować bez wyraźnego wskazania, poza tym są dostępne wyłącznie na receptę.

W przypadku niewielkich zmian najlepiej jest sięgnąć po dobrej jakości preparat antyseptyczny zawierający dichlorowodorek oktenidyny. W swoim składzie ma go np. Oktaseptal, który można stosować m.in. na zmiany chorobowe błony śluzowej jamy ustnej. Lek ten wykazuje właściwości grzybobójcze, przeciwwirusowe oraz bakteriobójcze. Występuje w postaci aerozolu, co znacząco ułatwia aplikację. Można go stosować u dorosłych i dzieci od pierwszego dnia życia.

Oktaseptal ma wszechstronne działanie: jest odpowiedni do dezynfekcji jamy ustnej, ale sprawdzi się też w oczyszczaniu ran powstałych w wyniku urazu, oparzenia lub zabiegu operacyjnego. Wspomagająco można go również stosować do leczenia antyseptycznego grzybicy międzypalcowej. Preparat jest bezpieczny i dobrze tolerowany, działa już po minucie od aplikacji.

Zdecydowanie warto mieć go przy sobie w trakcie urlopu – w apteczce lub po prostu w kieszeni plecaka. Okaże się niezastąpiony, gdy ulegniemy drobnemu wypadkowi lub gdy urlop postanowią nam uprzykrzyć bolesne afty. Oktaseptal zadziała wówczas antyseptycznie, a przy tym poprawi komfort podczas przyjmowania pokarmów.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Do czasu zagojenia się wykwitów używaj miękkiej szczoteczki do mycia zębów i pasty bez SLS. To detergent, który działa drażniąco na błonę śluzową jamy ustnej i sprawia, że jest podatniejsza na uszkodzenia.

Należy też unikać pokarmów twardych i drażniących (np. chipsów i paluszków). Niewskazane jest ponadto picie alkoholu.

Warto również dbać o nawodnienie organizmu. Jeśli błony śluzowe są wysuszone, osłabia się ich warstwa ochronna. Wolniej się też regenerują i są podatne na kolejne uszkodzenia.

¹ Tyszkiewicz I, Kozłowski Z, Współczesne poglądy na temat leczenia aft nawracających – przegląd piśmiennictwa, Dental Forum 1, 2015, XLIII, 83-88.

² Radwan-Oczko M, Duś-Ilnicka I, Owczarek-Drabińska J, Kliniczne aspekty leczenia farmakologicznego zmian błony śluzowej jamy ustnej, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich, Wrocław 2021.